ΠΡΟΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥΣ :
(α) Εθνικής Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Κυριάκο Πιερρακάκη
(β) Εσωτερικών, Θεόδωρο Λιβάνιο
(γ) Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη
(δ) Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλη Κικίλια
Θέμα: Πορεία αποκατάστασης σεισμόπληκτων Ιερών Ναών Π.Ε. Ηρακλείου.
Υπουργοί,
Όπως γνωρίζετε στην Π.Ε. Ηρακλείου υπάρχει μεγάλος αριθμός Ιερών Ναών, οι οποίοι έχουν πληγεί από το σεισμό της Κρήτης το 2021, πολλοί από τους οποίους, εκτός από χώρους θρησκευτικής λατρείας αποτελούν, ταυτόχρονα, και μνημεία της βυζαντινής μας κληρονομιάς.
Η πορεία αποκατάστασής τους, έχει τεράστιο ενδιαφέρον για την τοπική Κοινωνία.
Είναι κρίσιμο ζήτημα πολιτιστικής και αναπτυξιακής βιωσιμότητας των πολύπαθων αυτών περιοχών, που προσπαθούν να σταθούν ξανά στα πόδια τους μετά από το καταστροφικό χτύπημα του Εγκέλαδου.
Στο πλαίσιο αυτό, είναι αυτονόητη η στήριξη των σεισμόπληκτων Ιερών Ναών, από την Πολιτεία, με έργα που εξασφαλίζουν τόσο την προστασία, αποκατάσταση και ανάδειξη σημαντικών βυζαντινών μνημείων όσο και την επισκευή των σύγχρονων Ιερών Ναών.
Για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και την προαγωγή της οικονομικής και πολιτιστικής βιωσιμότητας της περιοχής.
Αποτελεί, λοιπόν ευχάριστο οιωνό το γεγονός ότι, το Υπουργείο Πολιτισμού συνδράμει, ήδη, σε συνεργασία και με σημαντικούς φορείς στην αναπτυξιακή και συνεκτική εξέλιξη της περιοχής.
Με ικανοποίηση έχουμε ήδη ενημερωθεί ότι, το Υπουργείο Πολιτισμού χρηματοδοτεί́ από́ το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ) ένα εν εξελίξει έργο συνολικού́ προϋπολογισμού́ 1.500.000,00 ευρώ, που αφορά στην εκτέλεση μέτρων σωστικού́ χαρακτήρα σε 40 πληγέντα μνημεία, εκ των οποίων 16 βρίσκονται στα διοικητικά́ όρια του Δήμου Μίνωα Πεδιάδας, Π.Ε. Ηρακλείου.
Μάλιστα, είναι πολύ ευχάριστο το γεγονός ότι, αναφορικά́ με την αποκατάσταση των σεισμοπλήκτων μνημείων στην περιοχή́ του Δήμου Μίνωα Πεδιάδος, υπάρχεισύμπραξη του Πολυτεχνείου Κρήτης και του Εθνικού́ Μετσόβιου Πολυτεχνείου με το Υπουργείο Πολιτισμού.
Η σύμπραξη αυτή διασφαλίζει τη διεπιστημονική́ προσέγγιση των θέματων που αντιμετωπίζουν τα μνημεία, με δεδομένο ότι πρόκειται για εξειδικευμένα έργα, στα οποία εμπλέκονται ποικίλες επιστημονικές ειδικότητες και απαιτούν παράλληλη και ενδελεχή́ ερευνητική́ αντιμετώπιση, με αυστηρή́ μεθοδολογία.
Πιο συγκεκριμένα :
ΜΕΡΟΣ Α΄:
(α) Στο πλαίσιο του ερευνητικού́ προγράμματος «Καταγραφή́ υπάρχουσαςκατάστασης, ερμηνεία παθολογίας και σεισμικής συμπεριφοράς σεισμοπλήκτωνεκκλησιαστικών Μνημείων, εφαρμογή́ σε έντεκα μνημεία στην Κρήτη», που υλοποιήθηκε από́ το Μετσόβιο Πολυτεχνείο, εκπονήθηκαν και εγκριθήκαν, κατόπινγνωμοδότησης του Κεντρικού́ Αρχαιολογικού́ Συμβουλίου, μελέτες αποκατάστασηςτων ακόλουθων μνημείων στη χωρική́ περιφέρεια του Δήμου Μίνωα Πεδιάδος:
(β) Ως προς το σχεδιαζόμενο ερευνητικό́ πρόγραμμα με φορέα υλοποίησης το Πολυτεχνείο Κρήτης για την εκπόνηση μελετών για σεισμόπληκτα εκκλησιαστικά́ μνημεία, περιλαμβάνονται τα ακόλουθα μνημεία στη χωρική́ αρμοδιότητα του Δήμου Μίνωα Πεδιάδος:
(γ) Με την υλοποίηση της Πράξης «Λήψη αμέσων μέτρων άρσης ετοιμορροπίας στα πληγέντα από́ τους σεισμούς της 27 και 28/9/2021 μνημεία της Π.Ε. Ηρακλείου», η οποία ολοκληρώνεται την 15.6.2025, εκτελέστηκαν εργασίες σωστικού́ χαρακτήρασε όλα τα ανωτέρω μνημεία. Επιπλέον, στο εν λόγω έργο περιελήφθησαν, πλην των προαναφερθέντων (για άμεσες επισκευές) :
Όλες οι ανωτέρω δράσεις είναι πολύ σημαντικές και θα πρέπει, βεβαίως, να επεκταθούν στο σύνολο των σεισμόπληκτων Ιερών Ναών της Π.Ε. Ηρακλείου.
Συγκεκριμένα :
ΜΕΡΟΣ Β΄:
(α) Στα διοικητικά όρια του Δήμου Μινώα Πεδιάδος στον οικισμό Μαθιάς βρίσκεται ο δίκλιτος βυζαντινός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, ο οποίος φέρει σημαντικές φθορές ανάλογες με των Ιερών Ναών του ΤΜΗΜΑΤΟΣ Α΄της παρούσης.
(β) Εντός των διοικητικών ορίων του Δήμου Αρχανών Αστερουσίων, Π.Ε. Ηρακλείουβρίσκονται οι κάτωθι σεισμόπληκτοι Ιεροί Ναοί, που χρήζουν, ομοίως αποκατάστασης:
Επειδή η Κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας τον κρίσιμο ρόλο του Πολιτισμού́ ως κινητηρίου μοχλού́ περιφερειακής ανάπτυξης, συνεργάζεται με τους Δήμους και τις Περιφέρειες, με στόχο την κεφαλαιοποίηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων που προσφέρει η πολιτιστική́ κληρονομιά́.
Επειδή στόχος μας είναι να διασωθούν τα σπουδαία εικονογραφικά τεκμήρια, οι εικόνες και οι τοιχογραφίες- που λειτουργούν και ως χρονολογικές και ιστορικές μαρτυρίες της ζωής, να αποκατασταθούν τα δομικά στοιχεία, να αναδειχθεί η ιστορική και η αρχαιολογική αξία των πληγέντων Ιερών Ναών της Π.Ε. Ηρακλείου και να λειτουργήσουν ως επισκέψιμα μνημεία αλλά και ως χώροι θρησκευτικής κατάνυξης και λατρείας.
Επειδή είναι αναγκαία η διαφύλαξη της βυζαντινής αρχιτεκτονικής ταυτότητας για την ανάδειξη και αξιοποίηση του μοναδικού πολιτισμικού αποθέματος και της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής φυσιογνωμίας των σεισμόπληκτων Ιερών Ναών της Π.Ε. Ηρακλείου.
Επειδή, με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης δημοπρατούνται σε όλη τη Χώρα έργα αποκατάστασης βυζαντινών Ναών.
Επειδή σε πολλούς από τους προαναφερόμενους Ιερούς Ναούς απαιτούνται μελέτες για τη διατήρηση της υπάρχουσας μορφής των μνημείων, με την αποκατάσταση τοπικών δομικών προβλημάτων που προκάλεσαν η φθορά του χρόνου και οι νεότερες επεμβάσεις.
Επειδή σε πολλούς από τους προαναφερόμενους Ιερούς Ναούς απαιτούνται άμεσα στερεωτικά μέτρα, καθαρισμός του περιβάλλοντος χώρου, διενέργεια ανασκαφικής έρευνας για την αρχαιολογική τεκμηρίωση του μνημείου, καθαίρεση ετοιμόρροπων σημείων λιθοδομών στα ανώτερα τμήματα των τοίχων των Ναών.
Ερωτάσθε :
(α) Ποιοι από τους Ιερούς Ναούς της Π.Ε. Ηρακλείου είναι χαρακτηρισμένοι ως μνημεία;
(β) Σε ποιο στάδιο βρίσκονται τα ερευνητικά προγράμματα αποκατάστασης μνημείων που αναφέρονται στο τμήμα Α΄της παρούσας ερώτησης; Ποιος θα είναι ο φορέας χρηματοδότησης και ποιος ο φορέας εκτέλεσης των προβλεπόμενων εργασιών;
(γ) Έχουν ενταχθεί σε αντίστοιχα ερευνητικά προγράμματα οι Ιεροί Ναοί που αναφέρονται στο ΤΜΗΜΑ Β΄ ή και τυχόν άλλοι Ιεροί Ναοί της Π.Ε. Ηρακλείου που δεν αναφέρονται στο ΤΜΗΜΑ Α΄της παρούσας Ερώτησης ; Αν όχι, σκοπεύετε να τους εντάξετε; Αν όχι, ποιος είναι ο λόγος που εξαιρούνται τα συγκεκριμένα μνημεία;
(δ) Αν σκοπεύετε να εντάξετε σε ερευνητικά προγράμματα αποκατάστασης τους υπόλοιπους Ιερούς Ναούς, της Π.Ε. Ηρακλείου που δεν αναφέρονται στο ΤΜΗΜΑ Α΄της παρούσας Ερώτησης, ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα των ενεργειών σας;
(ε) Σας έχει απευθύνει αίτημα η Αρχιεπισκοπή Κρήτης ή η Περιφέρεια Κρήτης για την αποκατάσταση των πληγέντων Ιερών Ναών Π.Ε. Ηρακλείου;
(στ΄) Ποιοι σεισμόπληκτοι Ιεροί Ναοί Π.Ε. Ηρακλείου έχουν υποβάλει φάκελο επισκευής στον ΤΑΕΦΚ Ηρακλείου και σε ποια φάση βρίσκεται η επισκευή τους;
ΠΡΟΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥΣ :
(α) Εθνικής Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Κυριάκο Πιερρακάκη
(β) Εσωτερικών, Θεόδωρο Λιβάνιο
(γ) Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη
(δ) Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλη Κικίλια
Θέμα: Πορεία αποκατάστασης σεισμόπληκτων Ιερών Ναών :
(α) Ενορίας Αγίου Νικολάου Άνω Αρχανών, Δήμου Αρχανών Αστερουσίων,
(β) Προφήτη Ηλία – Ζωοδόχου Πηγής, Δήμου Μινώα Πεδιάδος, Π.Ε. Ηρακλείου.
Υπουργοί,
Σε συνέχεια της υπ΄αριθ. 3412/14-02-2025 προηγούμενης σχετικής Ερώτησής μου, θα ήθελα να θέσω υπόψη σας, συμπληρωματικά, και τους κάτωθι Ιερούς Ναούς :
(Α) Της Ενορίας Αγίου Νικολάου Άνω Αρχανών, Δήμου Αρχανών Αστερουσίων, Π.Ε. Ηρακλείου, για τους οποίους έχει, ήδη, υποβληθεί φάκελος αποκατάστασης στον Τ.Α.Ε.Φ.Κ. Ηρακλείου, ως εξής:
1) ΑΓΙΩΝ ΚΩΝ/ΝΟΥ & ΕΛΕΝΗΣ (αρ. πρωτ. Τ.Α.Ε.Φ.Κ. Ηρακλείου :1508/13-11-2023)
2) ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ “ΜΥΡΙΣΤΗΣ” (αρ. πρωτ. Τ.Α.Ε.Φ.Κ.Ηρακλείου :1507/13-11-2023)
3) ΑΓΙΑΣ ΕΙΡΗΝΗΣ (αρ. πρωτ. Τ.Α.Ε.Φ.Κ. Ηρακλείου :1506/13-11-2023)
4) ΑΓΙΟΥ ΜΑΜΑΝΤΟΣ (αρ. πρωτ. Τ.Α.Ε.Φ.Κ. Ηρακλείου :1505/13-11-2023)
5) ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ & ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (αρ. πρωτ. Τ.Α.Ε.Φ.Κ. Ηρακλείου :1504/13-11-2023)
6) ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ (αρ. πρωτ. Τ.Α.Ε.Φ.Κ. Ηρακλείου :1503/13-11-2023)
7) ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ (αρ. πρωτ. Τ.Α.Ε.Φ.Κ. Ηρακλείου :1502/13-11-2023)
(Β) Προφήτη Ηλία – Ζωοδόχου Πηγής, Δήμου Μινώα Πεδιάδος, Π.Ε. Ηρακλείου.
Επειδή, η πορεία αποκατάστασης των παραπάνω Ιερών Ναών, έχει τεράστιο ενδιαφέρον για την τοπική Κοινωνία.
Επειδή, κάποιοι σεισμόπληκτοι Ιεροί Ναοί της Π.Ε. Ηρακλείου έχουν, ήδη, ενταχθεί σε ερευνητικά προγράμματα αποκατάστασης, αρμοδιότητας του Υπουργείου Πολιτισμού.
Επειδή, για τους αναφερόμενους, στην παράγραφο (Α) ως άνω, Ιερούς Ναούς έχει ήδη υποβληθεί από Νοέμβριο 2023 στον Τ.Α.Ε.Φ.Κ. Ηρακλείου φάκελος αποκατάστασης.
Ερωτάσθε :
(α) Έχουν ενταχθεί οι ανωτέρω Ιεροί Ναοί σε κάποιο ερευνητικό πρόγραμμα αντίστοιχο με αυτό του Υπουργείου Πολιτισμού; Αν όχι, σκοπεύετε να τους εντάξετε; Αν όχι, ποιος είναι ο λόγος που εξαιρούνται;
(β) Αν σκοπεύετε να εντάξετε σε ερευνητικά προγράμματα αποκατάστασης τους ανωτέρω Ιερούς Ναούς της Π.Ε. Ηρακλείου, ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα των ενεργειών σας;
(γ) Σας έχει απευθύνει αίτημα η Αρχιεπισκοπή Κρήτης ή η Περιφέρεια Κρήτης για την αποκατάσταση των ως άνω πληγέντων Ιερών Ναών της Π.Ε. Ηρακλείου;
(δ) Σε ποια φάση βρίσκεται ο έλεγχος των φακέλων αποκατάστασης των ανωτέρω Ιερών Ναών, που είχαν υποβληθεί στον Τ.Α.Ε.Φ.Κ. Ηρακλείου, από το Νοέμβριο 2023;
